Staw ten jest jednym z najbardziej złożonych stawów w organizmie. To dzięki niemu możliwe jest poruszanie żuchwą do przodu, do tyłu i na boki. Stawy skroniowo-żuchwowe są najczęściej używanymi stawami w naszym organizmie, ponieważ uczestniczą one w procesie mówienia, jedzenia, śpiewania i ziewania.

Nieprawidłowości w budowie i funkcjonowaniu stawów skroniowo-żuchwowych są bardzo powszechnym zjawiskiem, które dotyka nawet 20-40 proc. populacji.

W bardzo wielu przypadkach postawienie prawidłowej diagnozy dotyczącej dysfunkcji stawu skroniowo-żuchwowego   jest bardzo trudne, ponieważ podobne dolegliwości mogą także występować w innych schorzeniach, np. reumatycznych.

Jakie są objawy zaburzeń w funkcjonowaniu tego stawu?

ból głowy, który przypomina ból migrenowy. Często promieniuje on do uszu lub powoduje nieprzyjemny ucisk za gałkami ocznymi. Zazwyczaj pojawia się on przy szerokim otwieraniu ust, przeżuwaniu jedzenia,

ból przy otwieraniu lub zamykaniu ust, podczas mówienia, gryzienia lub ziewania,

odgłos trzeszczenia,

bóle głowy i karku,

łzawienie lub dolegliwości bólowe w okolicy kąta wewnętrznego oka

podczas ziewania lub gwałtownego ruchu żuchwą może dojść do zablokowania lub tzw. zwichnięcia żuchwy,

chorzy odczuwają też bolesność mięśni żwaczy,

Przyczyna problemów ze stawem skroniowo-żuchwowym

Jak w przypadku każdego schorzenia jest wiele przyczyn, które prowadzą do dysfunkcji stawu skroniowo-żuchwowego. Wśród najczęstszych przyczyn dolegliwości na pierwszym miejscu zwykle wymienia się stres, w którym nieświadomie mocno zaciskamy szczęki i napinamy mięśnie twarzy. Kolejną przyczyną jest bruksizm, czyli nieświadome zgrzytanie zębami i bardzo mocne zaciskanie szczęk podczas snu. Niebagatelne znaczenie mają też urazy mechaniczne, które są przyczyną zmian w budowie stawów, żuchwy czy szczęki, jak wypadki samochodowe czy uderzenie w tył głowy. Dysfunkcja stawów skroniowo-żuchwowych może się rozwinąć także wtedy, gdy z powodu braku zębów ich powierzchnie nie stykają się prawidłowo, co prowadzi do choroby okluzyjnej, czyli niszczenia zębów w wyniku nieprawidłowego stykania się (tzw. kontaktów) zębów szczęki i żuchwy. Specjaliści podkreślają, że przyczyną dysfunkcji może być również nawykowe żucie gumy, obgryzanie paznokci oraz niekontrolowane nagryzanie lub zwijanie warg podczas prac wymagających koncentracji. Choroby reumatyczne, ale dla stawów skroniowo-żuchwowych groźne są przede wszystkim te schorzenia, które atakują mniejsze stawy, jak np. reumatoidalne zapalenie stawów.

Diagnozowanie

Większość schorzeń stomatologicznych można rozpoznać po wykonaniu pantomogramu, czyli panoramicznego zdjęcia rentgenowskiego wszystkich zębów. W przypadku zespołu czy dysfunkcji stawu skroniowo-żuchwowego badanie to nie pokazuje pełnego obrazu stawów skroniowo-żuchwowych. Dlatego też dla postawienia prawidłowej diagnozy konieczne jest manualne zbadanie pacjenta, przeprowadzenie dokładnego wywiadu oraz wykonanie RTG lub inaczej mówiąc rentgenowskich zdjęć czynnościowych w zwarciu i rozwarciu szczęk.

Przed rozpoczęciem leczenia konieczna jest też konsultacja stomatologiczna, w czasie której lekarz oceni stan uzębienia, sprawdzi poprawność ułożenia szczęk, sprawdzi ubytki lub jakość wykonanych protez.

Leczenie

Leczenie dysfunkcji stawów skroniowo-żuchwowych jest trudne z powodu ich umiejscowienia. Zwykle jednak polega na usuwaniu przyczyn powstania nieprawidłowości i na zwalczaniu nawyków, które mogą prowadzić do nadwyrężania stawów. W zależności od indywidualnych potrzeb konieczne może być leczenie stomatologiczne i protetyczne, fizjoterapia (w celu poprawy elastyczności mięśni), fizykoterapia (pole magnetyczne, laseroterapię, elektroterapię, terapię ciepłem lub zimnem), ćwiczenia relaksacyjne zmniejszające stres oraz naukę ćwiczeń rozluźniających mięśnie poruszające stawami skroniowo-żuchwowymi.

Niektórym pacjentom podaje się leki rozkurczowe lub leki o działaniu przeciwbólowym i przeciwzapalnym. Osoby cierpiące na bruksizm muszą nosić przez cały czas lub zakładać na noc specjalne płytki zgryzowe. Płytkę (szynę) wykonuje się na zamówienie, aby dokładnie pasowała do jamy ustnej. Nakłada się ją aby chronić zęby przeciwstawne przed starciem.

Długotrwałe, nieleczone zaburzenia w stawie skroniowo żuchwowym mogą prowadzić do deformacji struktur stawu i zachowawcze metody leczenia mogą nie być skuteczne. W takich sytuacjach konieczny bywa zabieg chirurgiczny w obrębie stawu żuchwy.